Podręcznik pilota szybowcowego - praktyka

O książce

Podręcznik zarówno dla uczniów - pilotów, jak i bardziej doświadczonych szybowników. W ciekawy sposób tłumaczy i opisuje tajniki wspaniałej pasji jaką jest szybownictwo. Z dystansem i angielskim humorem autor rozjaśnia, ostrzega i podpowiada w jaki sposób uczynić szybownictwo skutecznym i zarazem bezpiecznym. 

Obowiązkowa pozycja na półce każdego szybownika. Wiedza zawarta w książce jest wynikiem wieloletniego doświadczenia autora. Z pewnością warto będzie do niej wracać przed rozpoczęciem i w trakcie sezonu lotnego. Potraktuj ten podręcznik jako osobistego trenera, który wraz ze zdobywanym przez Ciebie doświadczeniem, będzie pomagał odkrywać kolejne aspekty wspaniałego sportu.

W skład podręcznika wchodzą zagadnienia:

• Podstawy szybownictwa, czyli rodzaje prądów wznoszących i ich wykorzystanie;
• Przeloty szybowcowe;
• Podnoszenie własnych umiejętności.

O autorze

Ken Stewart - zajmuje się szybownictwem od 1972 roku, w tym od 1976 roku głównie jako instruktor. Wieloletni trener kadry narodowej szybowników z Wielkiej Brytanii. Uczestniczył w wielu aspektach tego sportu, szkoleniu przyszłych instruktorów, trenowaniu zawodników w przelotach szybowcowych i przygotowaniu ich do zawodów na światowym poziomie. Jest posiadaczem złotej odznaki z trzema diamentami.

SPIS TREŚCI

Część 1 - Podstawy szybownictwa

Rozdział 1 - Zasady lotu

Rozdział 2 - Prądy termiczne

• Atmosfera ziemska
• Gradient temperatury
• Powstawanie prądów termicznych
• Chmury Cumulus
• Termika bezchmurna
• Źródło termiki
• Czynniki wyzwalające
• Wilgotne prądy termiczne
• Powstawanie i struktura prądu termicznego
• Szlaki prądów termicznych

Rozdział 3 - Loty na termice

• Znajdowanie prądu termicznego
• Obserwacja nieba
• Krótkotrwały Cumulus
• Małe i średniej wielkości Cumulusy
• Duże cumulusy
• Cumulonimbusy
• Stratocumulusy
• Znaczenie obserwacji nieba
• Obserwacja terenu
• Źródła prądu termicznego
• Zaorane pola
• Zielone pola uprawne
• Pola gotowe do żniw
• Pola z ciemnymi glebami
• Tereny zielone
• Pola skoszonej trawy (kiszonki lub siana)
• Zagrody trzody chlewnej
• Wrzosowisko
• Lasy
• Miasta, niewielkie miejscowości oraz wsie
• Lotniska
• Autostrady
• Bocznice kolejowe
• Elektrownie
• Fabryki
• Wzgórza i góry
• Tereny piaszczyste
• Jeziora, doliny rzeczne i tereny podmokłe
• Ośnieżone pola
• Czynniki wyzwalające
• Meteorologiczne czynniki wyzwalające
• Ciepło
• Wiatr
• Pozostałe prądy termiczne
• Prąd zstępujący (z chmur)
• Konwergencja (zbieżność) mas powietrza
• Cień chmury
• Topograficzne czynniki wyzwalające
• Czynniki wyzwalające stworzone przez człowieka
• Samochody i ciężarówki
• Pociągi
• Traktory i kombajny
• Wyciągarki szybowcowe
• Aktywność holówki
• Pożary
• Prądy termiczne potrzebują czasu
• Inne wskazówki wzrokowe
• Zmętnienie powietrza
• Szybujące ptaki
• Inne szybowce
• Dym
• Kurz i słoma
• Poruszanie się upraw
• Zmiany wiatru
• Wzorzec wyszukiwania
• Technika użycia prądów termicznych
• Centrowanie prądów termicznych
• Alternatywna technika centrowania
• Pozycja pionowa wewnątrz prądu termicznego
• Powszechne błędy podczas centrowania
• Zbyt mały kąt przechylenia
• Zbyt duży kąt przechylenia
• Niepotrzebna zmiana kąta przechylenia
• Niezamierzone zmiany prędkości przelotowej
• Nieprzemyślane ruchy drążka sterowego
• Obsesja na punkcie wskazań wariometru
• Obligatoryjne zwyczaje i zasady szybowania na termice

Rozdział 4 - Prądy zboczowe

• Przyczyny powstawania prądów zboczowych
• Siła i kierunek wiatru
• Wielkość i nachylenie wzgórza
• Powierzchnia zbocza
• Teren od strony nawietrznej
• Stabilność masy powietrza
• Prąd anabatyczny

Rozdział 5 - Lot żaglowy

• Metoda ogólna
• Podejście do wzgórza
• Lądowanie w pobliżu zbocza
• Szybowanie w górach
• Niebezpieczeństwa w czasie lotów górskich lub zboczowych
• Lokalne zawirowania
• Chmura orograficzna
• Drzewa i odkrywki skał
• Kable i przewody
• Nawigacja
• Brak obszarów do lądowania
• Noszenia zboczowe, a przeloty szybowcowe
• Obligatoryjne zwyczaje i zasady podczas lotu żaglowego

Rozdział 6 - Fale górskie

• Kształtowanie i cechy fal górskich
• Czynniki wpływające na tworzenie się fal górskich
• Wiatr
• Kształt i rozmiar wzgórza lub góry
• Stabilność atmosfery
• Sytuacja synoptyczna sprzyjająca tworzeniu się fal górskich
• Cechy związane z występowaniem fali
• Laminarny przepływ powietrza
• Przerwa fenowa oraz prądy zstępujące po zawietrznej
• Chmura orograficzna
• Chmura soczewkowa
• Rotor i chmura rotorowa
• Bezchmurne dni falowe
• Pozostałe typy fal
• Fala torowa
• Fale ponad Cumulusem
• Fale wędrujące

Rozdział 7 - Lot na fali

• Czy jest tam fala?
• Znajdowanie noszenia na fali
• Metody wejścia w noszenie falowe
• Technika szybowania na fali
• Ryzyko związane z przelotami na fali
• Nagła, utrzymująca się utrata wysokości
• Uśpiona czujność
• Silne lub zmienne wiatry
• Turbulencje
• Zachmurzenie
• Brak tlenu
• Choroba dekompresyjna
• Chłód
• Oblodzenie
• Nadejście zmierzchu
• Oddziaływanie wysokości na ograniczenia prędkości lotu

Rozdział 8 - Fronty bryzy morskiej

• Formowanie się bryzy morskiej i frontu bryzy morskiej
• Cechy charakterystyczne frontu bryzy morskiej
• Obserwowane z ziemi
• Obserwowane z powietrza
• Latanie na froncie bryzy morskiej
• Wpływ frontu bryzy morskiej na szybowanie
• Pseudo fronty bryzy morskiej

Część 2 - Przeloty szybowcowe

Rozdział 9 - Wybór zadania

• Długość dnia szybowcowego
• Średnia, możliwa do osiągnięcia prędkość przelotowa
• Rodzaj zadania
• Inne czynniki określające rodzaj zadania
• Morskie wybrzeża
• Obszary wytwarzające słabe prądy termiczne
• Wzniesienia
• Kontrolowana przestrzeń powietrzna
• Słabe obszary do lądowania
• Ustalanie zadania w lotach falowych
• Wymogi do odznaki
• Ustalanie zadania jako pożyteczne zimowe zajęcie
• Uniwersalność zadań

Rozdział 10 - Przygotowanie do lotu

• Przygotowanie indywidualne
• Zły stan zdrowia
• Alkohol
• Zmęczenie
• Psychologia
• Ubranie
• Przygotowanie szybowca
• Czynności wykonywane corocznie
• Kontrola uszczelki powierzchni sterowej
• Uszczelki popychacza
• Uszczelnienie hamulca aerodynamicznego
• Turbolizatory
• Uszczelnienie komory podwozia
• Osłony kół
• Uszczelnienie owiewki
• Wygładzenie powierzchni skrzydła
• Balast wodny
• Przyrządy i elektryka
• Przygotowanie do lotu
• Zaślepki uszczelniające
• Sprawdzenie czystości szybowca
• Czyszczenie osłony
• Przygotowanie kokpitu
• Elementy bezpieczeństwa
• Balast (pilota)
• Poduszki bezpieczeństwa
• Spadochron
• Elementy eksploatacyjne
• Szczegółowa karta zadania
• Mapy
• Lista częstotliwości radiowych
• Barograf / rejestrator danych
• Kalkulator dolotowy
• Jedzenie i napoje
• Okulary przeciwsłoneczne
• Kapelusz
• Pieniądze
• Telefon komórkowy
• Sprzęt tlenowy
• Wyposażenie umożliwiające przetrwanie
• Pudło na rzeczy do szybowca
• Wyposażenie pomocnicze
• Przyczepa
• Olinowanie i liny holownicze
• Listy kontrolne podczas zawodów i ekspedycji

Rozdział 11 - Przeloty na termice

• Kolejny prąd wznoszący
• Rozmieszczenie noszeń
• Taktyki wyjścia spod szlaków chmur
• Pokonywanie duszeń pomiędzy szlakami
• Szlaki na termice bezchmurnej
• Stratocumulusy, rozległe chmury Cumulus i przelotny deszcz
• Zachmurzenie frontowe
• Planowanie z wyprzedzeniem
• Inne typy noszeń

Rozdział 12 - Latanie prędkościowe

• Średnia prędkość wznoszenia
• Krążek Mac Cready’ego
• Skutek niewłaściwych ustawień krążka Mac Cready’ego
• Wariometr energii całkowitej
• Wariometry elektroniczne i systemy szybowcowe
• Krążek Mac Cready’ego w uproszczeniu
• Technika przedziałów wysokości

Rozdział 13 - Lot delfinem

• Wymóg posiadania wario energii całkowitej lub systemu zarządzania prędkością
• Zalety lotu delfinem
• Technika lotu delfinem
• Warunki w pobliżu podstawy chmur są często lepsze
• Utrzymywanie wysokości bez wznoszenia
• Utrzymywanie lub zyskiwanie wysokości

Rozdział 14 - Balast wodny

• W jaki sposób balast wodny zwiększa osiągi
• Kiedy zabrać balast wodny
• Kiedy pozbyć się balastu wodnego
• Zrzucanie balastu wodnego
• Lądowanie z balastem na pokładzie
• Kiedy nie startować z balastem wodnym na pokładzie
• Start z balastem czy bez balastu - oto jest pytanie

Rozdział 15 - Przeloty na fali

• Pierwsze kroki
• Przelot
• Przemieszczanie się z fali do fali
• Wybór zadania
• Nawigacja
• Dolot końcowy

Rozdział 16 - Nawigacja

• Niezbędne wyposażenie
• Przygotowanie do przelotu
• Składanie mapy
• Początkowa analiza trasy
• Nawigacja tuż po starcie
• Nawigacja po trasie
• Duże miasta
• Autostrady i główne drogi
• Jeziora i zalewy
• Lasy
• Rzeki, kanały wodne i obszary nawodnione
• Tory kolejowe
• Lotniska
• Elektrownie
• Oczywiste punkty orientacyjne
• Przydatne zwyczaje
• Busole i ich ograniczenia
• Busola Cook’a
• Busola Bohli
• Czynniki, z powodu których piloci się gubią
• Odzyskanie orientacji
• Przestrzeń powietrzna
• Systemy Nawigacji Satelitarnej (GPS)
• Ograniczenia GPS

Rozdział 17 - Punkty zwrotne

• Wybór punktów zwrotnych
• Nawigowanie do punktu zwrotnego
• Sektor punktu zwrotnego
• Umiejscowienie szybowca w sektorze punktu zwrotnego
• Potwierdzanie punktu zwrotnego z użyciem GPS
• Różne taktyki na punktach zwrotnych

Rozdział 18 - Dolot końcowy

• Kalkulator dolotowy JSW
• Korzystanie z kalkulatora dolotowego JSW
• Elektroniczne komputery dolotowe
• Czynniki wpływające na bezpieczny zapas wysokości
• Stałe kontra zwiększające się ustawienie Mac Cready’ego
• Loty odległościowe oraz do odznaki szybowcowej

Rozdział 19 - Lądowanie w terenie przygodnym

• Lądowanie na lotniskach i lądowiskach
• Kiedy wybrać teren przygodny
• Wybór terenu przygodnego
• Rozmiar
• Nachylenie
• Powierzchnia
• Pastwiska
• Ugory
• Pola uprawne z odsłoniętą glebą
• Uprawy zbóż
• Rzepak
• Ślady kół traktora
• Kiszonka i siano
• Kukurydza zwyczajna
• Uprawy wymagające podpierania
• Inne możliwe miejsca do lądowania
• Boiska sportowe
• Wrzosowisko
• Tereny piaszczyste
• Plaże
• Drogi
• Zwierzęta hodowlane
• Przeszkody
• Linie wysokiego napięcia i kable elektryczne
• Ogrodzenia
• Ślady pojazdów
• Pojazdy
• Podchodzenie do wybranego pola
• Kiedy jesteś już na ziemi

Część 3 - Podnoszenie własnych umiejętności

Rozdział 20 - Rozwój osobisty

• Samokrytyka
• Samodoskonalenie
• Potrzeba praktyki
• Doskonalenie umiejętności pilotażowych
• Doskonalenie lotu termicznego
• Doskonalenie umiejętności obserwacji nieba
• Doskonalenie umiejętności obserwacji ziemi
• Ocena pogody
• Doskonalenie nawigowania
• Doskonalenie dolotu
• Doskonalenie lądowania w polu
• Lot z nowego miejsca
• Doskonalenie lotów prędkościowych
• Trening podczas przelotu
• Zawody
• Szkolenia
• Analiza lotu
• Psychologia
• Wiedza na temat wyposażenia
• Książki, czasopisma, filmy i wykłady

Rozdział 21 - Lot do uzyskania odznaki

• Odznaka „A” (BGA)
• Odznaka „B” (BGA)
• Brązowa Odznaka (BGA)
• Rejestrowanie Przelotu do Brązowej Odznaki (BGA)
• Srebra Odznaka (FAI)
• Długotrwałość lotu do Srebrnej Odznaki
• Przelot do Srebrnej Odznaki
• Przewyższenie do Srebrnej Odznaki
• Dyplom 100 km (BGA)
• Złota Odznaka Szybowcowa (FAI)
• Długotrwałość lotu do Złotej Odznaki
• Przelot do Złotej Odznaki
• Przewyższenie do Złotej Odznaki
• Diamentowa Odznaka (FAI)
• Przelot zamknięty do Diamentowej Odznaki
• Przelot odległościowy do Diamentowej Odznaki
• Przewyższenie do Diamentowej Odznaki
• Inne dyplomy i odznaki

Dodatki

Dodatek 1 - Budowa krążka Mac Cready'ego

Dodatek 2 - Kompensacja busoli

Dodatek 3 - Motoszybowce

Dodatek 4 - Użyteczne adresy

Dodatek 5 - Współczynniki przeliczeniowe