Poradnik pilota szybowcowego

O książce

Polskie wydanie książki uznanej i cenionej przez pilotów i instruktorów szybowcowych na całym świecie, dzięki której czytelnik ma szanse skorzystać z ogromnego doświadczenia jej autora. Derek Piggott przekazuje jak szybować lepiej i znacznie bezpieczniej - od zupełnych podstaw do wykonywania wysokowyczynowych lotów. Tłumaczy w sposób prosty i zwięzły, podpowiadając szybownikom praktyczne i skuteczne sposoby na radzenie sobie w różnych sytuacjach.

O autorze

Derek Piggott (1922 - 2019) był jednym z najbardziej znanych instruktorów szybowcowych w Wielkiej Brytanii. W ciągu życia wylatał ponad 5000 godzin na 153 typach silnikowych statków powietrznych oraz ponad 5000 godzin na 184 typach różnych szybowców. Swoją karierę z lotnictwem rozpoczął w 1942 roku w Królewskich Siłach Powietrznych (RAF) wykonując misje bojowe w Birmie i Indiach. Pod koniec II WŚ realizował się jako  instruktor, szkoląc w wojsku zarówno na samolotach jak i szybowcach. Po zakończeniu kariery w RAF w 1953 roku roku, aż do 1989 roku pełnił funkcję Szefa Instruktorów w znanym w Wielkiej Brytanii ośrodku szybowcowym Lasham Gliding Society, gdzie wyszkolił wielu adeptów lotnictwa. W trakcie swojego życia latał jako kaskader filmowy, pobił kilka rekordów, napisał wiele artykułów i książek dotyczących szybownictwa. Był także pierwszym na świecie pilotem, który wykonał lot samolotem napędzanym siłą ludzkich mięśni. Za swój wkład w bezpieczeństwo i zasługi instruktorskie dla całego środowiska otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń (między innymi medal Lilienthala, Royal Aero Club Gold Medal, MBA - Most Excellent Order of the British Empire). Latał niemal do ostatnich lat życia. Mając 81 lat, w 2003 r., nadal pokonywał wielu młodych szybowników na zawodach w przelotach o długości 500 km. Ostatni lot samodzielny zrealizował w grudniu 2012 roku mając 90 lat.

Więcej o autorze można przeczytać np. na Wikipedii tutaj.

SPIS TREŚCI

Część 1 - Nauka szybowania

Rozdział 1 - Fakty i formalności

• Szkolenie
• Motoszybowce
• Ograniczenia wielkości kokpitu i ciężaru
• Dziennik pilota
• Czasopisma szybowcowe
• Licencje
• Fakty i teoria
• Stery
• Jak to się dzieje, że samoloty i szybowce latają
• Prędkość lotu
• Zakręcanie
• Start
• Osiągi
• Efekt zabrania balastu wodnego

Rozdział 2 - Procedury na starcie

• Obsługa na ziemi
• Trzymanie końcówki skrzydła przy rozbiegu
• Chronometraż
• Prowadzenie pojazdów
• Podczepienie liny
• Procedura startu i sygnały

 Rozdział 3 - Przed pierwszym lotem

• Komercyjny ośrodek szkolenia czy aeroklub?
• Kiedy latać szybowcem
• Odczucia
• Dopasowanie spadochronu
• Wsiadanie
• Czynności przedstartowe

 Rozdział 4 - Pierwsze loty

• Poprawne położenie w locie
• Używanie sterów
• Trymowanie szybowca
• Zakręty
• Prawidłowo wykonany zakręt
• Lądowanie
• Sterowanie na ziemi

 Rozdział 5 - Holowanie za samolotem

• Metody holowania
• Holowanie za samolotem
• Rozbieg
• Pozycja w pionie
• Niska pozycja za samolotem
• Zakręty
• Wyczepienie liny holowniczej
• Walka w śladzie aerodynamicznym
• Prędkości holowania 
• Wyczepienie w strefie noszenia
• Sygnały awaryjne podczas holowania
• Machanie skrzydłami
• Machanie sterem kierunku
• Sygnał „nie mogę się wyczepić”
• Zerwanie liny holowniczej
• Wypadki podczas holowania
• Holowanie 

Rozdział 6 - Start za wyciągarką i samochodem

• Start za wyciągarką
• Start za samochodem
• Zerwanie liny i nieudane starty
• Pamiętaj

 Rozdział 7 - Przeciągnięcie i korkociąg

• Przeciągnięcie
• Oznaki przeciągnięcia
• Dlaczego do tego dochodzi
• Początkowa faza korkociągu
• Pełny korkociąg
• Wyprowadzanie z pełnego korkociągu
• Odczucia związane z ujemnym przeciążeniem
• Pamiętaj

Rozdział 8 - Sterowanie na podejściu

• Hamulce aerodynamiczne
• Prędkości podejścia
• Użycie hamulców aerodynamicznych
• Wykorzystanie nadmiernej wysokości
• Kontrolowanie kąta podejścia
• Wykorzystanie punktu celowania
• Kontrolowanie prędkości
• Pamiętaj

 Rozdział 9 - Planowanie kręgu nad lotniskiem

• Powstawanie procedur dotyczących szybowania po kręgu
• Odcinek „diagonal leg”
• Planowanie budowy kręgu
• Przygotowanie do lądowania
• Czynności kontrolne przed lądowaniem
• Nie lataj nisko i powoli
• Ostatni zakręt
• „Esowanie”
• Warunki wietrzne
• Pamiętaj
• Pierwsze loty samodzielne

Część 2 - Dalszy przebieg szkolenia i loty termiczne

Rozdział 10 - Kilka dodatkowych słów o wykonywaniu zakrętów

• Czemu służy przechylenie
• Siły działające w zakręcie
• Opór lotek
• Koordynacja
• Wydajność lotu w zakrętach
• Icek i chyłomierz

Rozdział 11 - Lepsze metody startu za samochodem lub wycigarką

• Prędkości podczas startu
• Zadzieranie nosa podczas startu za wyciągarką
• Sygnał „wolniej”
• Powolny start
• Zablokowanie liny
• Metody sygnalizowania
• Holowanie za samolotem
• Starty za wyciągarką lub samochodem
• System wyczepu typu Ottfur

Rozdział 12 - Start i lądowanie z bocznym wiatrem

• Wpływ wiatru bocznego
• Metoda podejścia z trawersem
• Metoda ześlizgu nakierunkowego
• Start z wiatrem bocznym

Rozdział 13 - Kilka dodatkowych słów o przeciągnięciu i korkociągu

• Przeciągniecie
• Prędkości przeciągnięcia
• Początkowa faza korkociągu
• Autorotacja i korkociąg
• Spirala
• Procedury wyprowadzania z korkociągu
• Efekt działania lotek
• Odwrócony korkociąg

Rozdział 14 - Bezpieczeństwo lotu przy silnym wietrze

• Bezpieczeństwo podczas operacji naziemnych
• Wpływ gradientu wiatru
• Starty za wyciągarką lub samochodem
• Turbulencja
• Specjalne środki bezpieczeństwa
• Lot pod wiatr
• Wnioski i informacje do zapamiętania

Rozdział 15 - Ześlizg

• Ześlizg kierunkowy
• Zakręt z ześlizgiem

Rozdział 16 - Loty termiczne i udane przeloty

• Jak ćwiczyć
• Małe trójkąty
• Udane przeloty
• Trymowanie 
• Akrobacja

Część 3 - Eksploracja nieba

Rozdział 17 - Przyrządy i ich ograniczenia

• Prędkościomierz (A.S.I.)
• Wysokościomierz
• Wariometr
• Kompensacja energii całkowitej
• Koordynator zakrętu
• Zakrętomierz
• Chyłomierz poprzeczny
• Błędy we wskazaniach koordynatora zakrętu
• Busola
• Północ magnetyczna a geograficzna
• Dewiacja
• Błędy wynikające z przyspieszenia
• Błędy wskazań w zakręcie
• Specjalne busole szybowcowe
• Sztuczny horyzont
• Barograf

Rozdział 18 - Prądy termiczne

• Prądy termiczne i Cumulusy
• Gdzie szukać kominów
• Nagrzewanie powierzchni
• Ukształtowanie terenu
• Rodzaj gleby i powierzchni
• Wiatr
• Wpływ linii brzegowej
• Widoczne oznaki występowania prądów termicznych
• Pożary ściernisk
• Pojedyncze bąble termiczne

Rozdział 19 - Szybowanie na termice

• Szukanie kominów
• Metody centrowania
• Zacieśnianie krążenia 
• Oddalanie się od obszaru duszenia
• Wyprowadzenie do lotu po prostej podczas wzrostu wartości noszenia
• Termika bezchmurna
• Bezpieczeństwo w kominach
• Wskazówki dla początkujących

Rozdział 20 - Loty żaglowe

• Noszenia żaglowe
• Szybowisko na szczycie lub u stóp wzgórza
• Szczególne zasady
• Technika
• Wykorzystywanie prądów termicznych
• Lądowania
• Lądowania z wiatrem

Rozdział 21 - Loty falowe

• Fala na zawietrznej
• Chmury soczewkowate
• Wykorzystywanie noszenia falowego
• Rotor
• Inne układy falowe

Rozdział 22 - Lądowanie w terenie przygodnym

• Wybór miejsca lądowania
• Kierunek wiatru
• Lokalizacja
• Wymiary
• Powierzchnia
• Nachylenie terenu
• Podejście i lądowanie

Rozdział 23 - Przeloty

• Szkolenie
• Planowanie lotu
• Przygotowanie map
• Wybieranie odpowiednich dni lotnych
• Doskonałe dni
• Wybór zadania
• Fotografowanie punktów zwrotnych
• Deklaracje
• Karta przygotowania do pierwszych przelotów
• Przypomnienie zasad dotyczących lądowania w polu
• Przygotowanie
• Lot
• Czytanie mapy
• Co robić, gdy nie jesteś pewien swojego położenia
• Jedzenie i picie podczas lotu
• Organizacja transportu szybowca z terenu przygodnego
• Przygotowania w ciągu dnia
• Rady dotyczące pierwszych przelotów
• Przeloty na motoszybowcach

Rozdział 24 - Loty chmurowe

• Ograniczenia zmysłów
• Zmysł równowagi
• Czucie mięśniowe
• Nauka latania na przyrządach
• Odczucia
• Turbulencja i oblodzenie
• Wyładowania atmosferyczne

Rozdział 25 - Latanie na dużych wysokościach

• Niedotlenienie
• Objawy
• Na co należy zwrócić uwagę podczas używania instalacji tlenowej

Rozdział 26 - Szybciej i dalej

• Czynniki decydujące o osiągnięciach podczas przelotów
• Technika wykonywania przelotów
• Wpływ wiatru
• Biegunowa prędkości
• Optymalna prędkość przeskoku
• Wybieranie w noszeniu
• Szybowanie do mety
• Zrozumienie prędkości umożliwiających pokonanie maksymalnej odległości na dolocie
• Ogólne zasady i porady

Rozdział 27 - Motoszybowce i szybowce z silnikiem startowym

• Motoszybowce szkolne lub wysokoosiągowe dwumiejscowe samoloty
• Motoszybowce w szkoleniu pilotów szybowcowych
• Motoszybowce jako samoloty holujące

Rozdział 28 - Skoki ratunkowe ze spadochronem

• Zakup spadochronu i dbałość o sprzęt
• Codzienna kontrola
• Noszenie spadochronu
• Prawidłowe dopasowanie
• Ratunkowe skoki ze spadochronem
• Decyzja o skoku
• Ewakuacja ze statku powietrznego
• Opadanie
• Lądowanie
• Sytuacje wyjątkowe
• Jaka jest minimalna wysokość bezpiecznego skoku?
• Czy to ci się kiedykolwiek przydarzy?
• Ratować szybowiec czy siebie
• O mały włos...
• Podsumowanie wniosków

Dodatek

• Odznaki i rekordy szybowcowe
• Odznaki krajowe
• Odznaki przyznawane przez FAI
• Srebrna odznaka szybowcowa FAI
• Złota odznaka szybowcowa FAI
• Diamenty
• Rekordy (stan na kwiecień 2022)
• Posiadanie własnego szybowca
• Koszty bieżące
• Tabela przeliczeniowa jednostek
• Przydatne adresy